ΚΥΠΡΟΣ 1974 - ΠΩΣ ΠΡΟΔΩΘΗΚΕ Η ΑΜΜΟΧΩΣΤΟΣ

15 Αυγούστου 1974…
Η Αμμόχωστος, προδομένη από τους ΟΗΕδες, τους Άγγλους και τους Ελλαδίτες αξιωματικούς, παραδόθηκε αμαχητί στους Τούρκους εισβολείς, οι οποίοι μπήκαν ανενόχλητοι, κάνοντας περίπατο, στην πόλη του Ευαγόρα, που έμοιαζε πόλη-φάντασμα από την εγκατάλειψη.
Είχε προηγηθεί ένας αγώνας εναντίον των Τούρκων της πόλης στον Αττίλα Ι, που είχε σαν συνέπεια τον θάνατο του Ανχη (ΠΖ) Μουζάκη Αντρέα (φωτο αριστερά)

Το ξένο Σχέδιο στον Αττίλα ΙΙ, που αφορούσε την πόλη της Αμμοχώστου, τοποθετούσε τα τουρκικά στρατεύματα μέχρι την περιοχή Σαβόϊ, αλλά οι επικεφαλής των Οηέδων μάταια αναζητούσαν Έλληνα αξιωματικό να διαπραγματευθεί την τύχη της πόλης με τους Τούρκους αξιωματικούς. Όλοι ήσαν στο Δημοτικό Σχολείο Φρενάρους!

Η πτώση της Αμμοχώστου ήταν αποτέλεσμα τεσσάρων παραγόντων: α) Το σπάσιμο της «γραμμής» της Εθνικής Φρουράς στη Μια Μηλιά, μετά από προδοσία των Οηέδων. β) Ο θάνατος του επικεφαλής των στρατιωτικών επιχειρήσεων στην Αμμόχωστο, Αντισυνταγματάρχη Εμμανουήλ Χατζηδάκη, διοικητή της 173 ΜΑ/ΤΠ (Μοίρα Αντιαρματικού Πυροβολικού), στην οποία υπηρετούσε τότε ο γράφων, μετά από προδοσία των Οηέδων. γ) Η προδοσία από τις στρατιωτικές αρχές των αγγλικών βάσεων στο «2 ½ μίλι», και δ) η προδοσία από τους Ελλαδίτες αξιωματικούς της Α΄ Στρατιωτικής Ανωτέρας της Αμμοχώστου.

Η προδοσία στη Μια Μηλιά

Τι συνέβη στη Μια Μηλιά και τα τουρκικά τανκς αποδεκάτισαν τον στρατό μας;

Σύμφωνα με μαρτυρίες στρατιωτών της 173 ΜΑ/ΤΠ, που επέστρεψαν από το πεδίο της μάχης, η Εθνική Φρουρά είχε παραταχθεί στη «γραμμή» της Μιάς Μηλιάς, με πυροβολικό, τεθωρακισμένα, πεζικό και αντιαεροπορικά, προκειμένου να αντιμετωπίσει τα τουρκικά τανκς που κατευθύνονταν προς την Αμμόχωστο.

Κατά μήκος της «γραμμής» και μπροστά από το στρατό της Ε.Φ., η περιοχή είχε ναρκοθετηθεί. Ήταν σίγουρο, ότι τα τουρκικά τανκς θα έπεφταν μέσα στο ναρκοπέδιο και τότε τα πράγματα θα ήσαν πιο εύκολα για το στρατό μας. Προς μεγάλη όμως έκπληξη των στρατιωτών μας, τα τουρκικά τανκς έκαναν την εμφάνισή τους στα πλάγια της «γραμμής» παρατάξεως της Ε.Φ., αποφεύγοντας έτσι το ναρκοπέδιο. Τι είχε συμβεί;

Στα πλάγια της «γραμμής», όπου είχε παραταχθεί ο στρατός της Ε.Φ., υπήρχε ένας στενός χωματόδρομος που δεν ναρκοθετήθηκε και έμεινε ακάλυπτος από τους στρατιώτες μας, επειδή τον χρησιμοποιούσαν τα τεθωρακισμένα των ΟΗΕδων.
Οι κυανόκρανοι, που ακολουθούσαν παντού την Ε.Φ. και γνώριζαν τις κινήσεις της, οδήγησαν τα τουρκικά τανκς από τον χωματόδρομο, σαν άλλος Εφιάλτης, με αποτέλεσμα να αποφύγουν το ναρκοπέδιο και να βρεθούν στα πλάγια και στα μετόπισθεν των στρατιωτών μας.

Έτσι, με μια «πισώπλατη μαχαιριά» των Οηέδων, τα τουρκικά τανκς αποδεκάτισαν τους ανήμπορους να αντιδράσουν στρατιώτες της Εθνικής Φρουράς.

Ο θάνατος του Εμ. Χατζηδάκη

Υπεύθυνος για τις στρατιωτικές επιχειρήσεις στην Αμμόχωστο ήταν ο διοικητής της 173 ΜΑ/ΤΠ, Αντισυνταγματάρχης Πυροβολικού, Εμμανουήλ Χατζηδάκης, ο οποίος, με μια μεγάλη ραφή στην πλάτη από τραύμα στον πόλεμο της Κορέας, ήταν ένας γενναίος και έμπειρος αξιωματικός, που εμψύχωνε και καθοδηγούσε στους στρατιώτες του κατά την πρώτη φάση της τουρκικής εισβολής.

Με άλλα λόγια, ήταν ένας μεγάλος αρχηγός! Αλλά προπαντός, όπως διαπιστώθηκε από την όλη στάση του, δεν συμμετείχε στο χουντικό παιχνίδι της προδοσίας…

Γι΄ αυτό, τα όργανα της προδοσίας βάλανε στόχο τον άξιο «τιμονιέρη», που οδηγούσε με επιτυχία το στρατιωτικό «σκάφος» στην πόλη της Αμμοχώστου.

Το αρχηγείο του Εμμανουήλ Χατζηδάκη είχε στηθεί στο υπόγειο μιάς ατέλειωτης οικοδομής, στην κατοικήσιμη περιοχή που βρισκόταν στην αρχή του δρόμου, που οδηγούσε στο στρατόπεδο της 173 ΜΑ/ΤΠ, του Καραόλου. Είναι βέβαιο, ότι οι Τούρκοι όχι μόνο δεν γνώριζαν τη θέση του αρχηγείου, αλλά ούτε καν μπορούσαν να τη διανοηθούν. Αυτοί, που γνώριζαν τη «βάση» του Χατζηδάκη, ήταν οι ΟΗΕδες, που το στρατόπεδό τους ήταν σχεδόν απέναντι από την ατέλειωτη οικοδομή. Κανένας, τότε, δν μπορούσε να προβλέψει την εξέλιξη αυτής της «γνωριμίας»…

Κι ενώ, στις 22 Ιουλίου 1974 είχε συμφωνηθεί, κατ΄ αρχάς, κατάπαυση του πυρός στις 4.00 το απόγευμα της Δευτέρας, την ίδια ακριβώς ώρα, ένα αεροπλάνο πέταξε πάνω από το στρατόπεδο του Καραόλου, με συγκεκριμένη κατεύθυνση (!) το αρχηγείο του Αντισυνταγματάρχη Χατζηδάκη. Το αεροπλάνο, όταν πλησίασε σε απόσταση βολής από τον στόχο, έρριψε μία ρουκέτα στο υπόγειο (!) της ατέλειωτης οικοδομής.

Η βολή ήταν εύστοχη, με αποτέλεσμα να βρουν τραγικό θάνατο, ο γενναίος Αντισυνταγματάρχης, ένας Κύπριος δόκιμος αξιωματικός και ένας Ελλαδίτης μόνιμος αρχιλοχίας.

Έτσι, με τον θάνατο του Αντισυνταγματάρχη Χατζηδάκη, το «καράβι» της Ε.Φ. στην Αμμόχωστο έχασε τον άξιο τιμονιέρη του και έμεινε ακυβέρνητο μέχρι την πτώση της πόλης του Ευαγόρα. Κι όταν ένα σκάφος χάσει τον κυβερνήτη του, τότε είναι βέβαιο, ότι θα βουλιάξει σε μια μεγάλη θαλασσοταραχή. Αυτό, επεδίωξαν οι εμπνευστές του σχεδίου για την πτώση της Αμμοχώστου. Και, το πέτυχαν!

Δυστυχώς, ο αντικαταστάτης του, ο Υποδιοικητής της 173 ΜΑ/ΤΠ, Ταγματάρχης Νικόλαος Κυριαζής, από τον φόβο του ήταν «εκτός τόπου και χρόνου»!!! Οι εντολές που «έπαιρνε» από το ΓΕΕΦ και τις εκτελούσε αμέσως, αναφέρονταν μόνο σε οπισθοχώρηση των στρατιωτών μας! Από το Τρίκωμο διέταξε τους στρατιώτες να οπισθοχωρήσουν στην Ιδιωτική Σχολή ΚΑΣΑ της Αμμοχώστου και απ΄ εκεί στο Δημοτικό Σχολείο του Φρενάρους.

Ο πρώτος παρών στα σημεία οπισθοχώρησης ήταν, βεβαίως, ο ίδιος!

Η προδοσία στο «2 ½ μίλι»

Αλλά και οι Άγγλοι δεν είναι άμοιροι ευθυνών για την κατάληψη της Αμμοχώστου από τον Αττίλα, στις 15 Αυγούστου 1974, χωρίς καμμιά ουσιαστική, στην πραγματικότητα, αντίσταση από τη δική μας πλευρά.

Όπως οι Οηέδες «εξουδετέρωσαν» την αντίσταση της Ε.Φ. στη Μια Μηλιά, οδηγώντας τα τουρκικά τανκς από ασφαλή δρόμο στα μετόπισθεν των στρατιωτών μας, το ίδιο έπραξαν και οι στρατιωτικές αρχές των αγγλικών βάσεων στο «2 ½ μίλι».

Οι στρατιώτες του Καραόλου –αυτοί που έμειναν και δεν έφυγαν-, του Πυροβολικού, του Πεζικού, τεθωρακισμένα και αντιαεροπορικά, είχαν σχηματίσει αμυντική «γραμμή» κοντά στην Ιδιωτική Σχολή ΚΑΣΑ του κ. Σαβεριάδη, από τη λίμνη του Αγίου Λουκά μέχρι τον κύριο δρόμο Αμμοχώστου-Λευκωσίας και κτυπούσαν με επιτυχία τα τουρκικά τανκς, που είχαν φθάσει από τη Μια Μηλιά.

Αν ενισχυόταν η «γραμμή» αυτή με περισσότερους στρατιώτες, αντί να δοθεί και πάλιν η εντολή για οπισθοχώρηση στο Δημοτικό Σχολείο Φρενάρους, και δεν εμφανιζόταν ο νέος «Εφιάλτης», οι Τούρκοι θα εδυσκολεύοντο να μπουν στην Αμμόχωστο.

Αλλά, η προδοσία ήταν μόνιμος συνοδός μας… Οι αξιωματικοί των αγγλικών βάσεων στο «2 ½ μίλι» οδήγησαν τα τουρκικά τανκς μέσα στο έδαφός τους –σε χώρο, όπου η Ε.Φ. δεν μπορούσε να παρατάξει στρατό-, με αποτέλεσμα τα τουρκικά στρατεύματα να βρεθούν στα μετόπισθεν της Εθνικής Φρουράς.

Με αυτό τον τρόπο, «εξουδετερώθηκε» και η τελευταία αντίσταση της Εθνικής Φρουράς στην Αμμόχωστο. Ενώ, οι Τούρκοι δεν θα αργήσουν να μπουν ανενόχλητοι στην πόλη του Ευαγόρα…

Για την κατάληψη της Αμμοχώστου, που αφέθηκε «ανοχύρωτη πολιτεία», ευθύνη φέρουν και οι αξιωματικοί που υπηρετούσαν τότε στην Α΄ Στρατιωτική Ανωτέρα της πόλης, οι οποίοι με τις προδοτικές παρεμβάσεις τους δεν επέτρεψαν στην Ε.Φ. να καταλάβει από την πρώτη φάση της τουρκικής εισβολής το Κάστρο, κοντά στο Σακχάρια, όπου εκρύβοντο Τουρκοκύπριοι και Τούρκοι στρατιώτες.

Υπενθυμίζουμε, την εντολή που έδωσαν στον διοικητή της 199 μοίρας πυροβολικού, Υπολοχαγό Ηλία Ταβουλάρη, να σταματήσει να ρίχνει με τα πυροβόλα του εναντίον του Κάστρου από το χωριό Γαϊδουράς, όπου βρισκόταν. Επίσης, την απομάκρυνση του Κυπρίου αξιωματικού, Τάκη Μιτσίδη, από τα τείχη του Κάστρου, ο οποίος είχε σταματήσει την υδροδότηση του Κάστρου και αναμενόταν μέσα σε ελάχιστο χρόνο να παραδοθούν όλοι οι «ένοικοί» του.

Βέβαια, η προδοσία ήταν διάχυτη στις τάξεις της Ε.Φ. και δεν ξέρουμε αν η κατάληψη του Κάστρου της Αμμοχώστου θα άλλασσε και τον ρουν της ιστορίας της πόλης του Ευαγόρα….

Άρθρο του Μ.Μιχαήλ στην Εφημερίδα της Ρωμηοσύνης (http://romiossini.com) την 14-8-09